ترامپ مرد تبدیل شرایط بد به بدتر

بیشتر از یک سال بود که ترامپ تهدید می‌کرد از توافق هسته‌ای با ایران کنار خواهد کشید و همینطور هم شد. این عمل او باعث شد دستاورد سیاست خارجی رئیس جمهور پیشین آمریکا به نابودی کشیدی شود و روابط تهران – واشنگتن تیره‌تر از قبل شود و کار به جایی کشیده شد که حتی اوباما نیز که کمتر در محافل عمومی صحبت می‌کند در مورد سیاسیت خارجی ترامپ صحبت کند و بگوید: «اگر توافق به پایان برسد، حق بازرسی‌ها از بین می‌رود.»

به اعتقاد جیمز دوبینز، سفیر سابق آمریکا در اتحادیه اروپا، ترامپ با این کار دو جنگ را شروع کرده است. اول جنگ نظامی علیه ایران که حدود ۴۰ سال است آمریکایی‌ها لاف آن را زده اند و کاری از پیش نبرده اند. دوم ریسک جنگ تجاری با متحدان آمریکا و در صدر آن‌ها اتحادیه اروپا؛ و البته فراموش نکنیم که با این وضعیت بوجود آمده کره شمالی نیز در مورد مذاکرات هسته‌ای مردد شده است، چون با تجربه‌ای که در مذاکرات ایران و بد عهدی آمریکایی‌ها دیده و بدست آورده از چشم انداز توافقی پایدار و درست برای از بین بردن تهدید هسته‌ای و موشکی کره شمالی می‌کاهد.
آمریکا قبلاً تصمیم داشت با همکاری اتحادیه اروپا با روش دیپلماسی صلح آمیز شرایطی را برای مدیریت و مهار تدریجی ایران دنبال کند. در عوض بتواند نقاط حساس و بحرانی خاورمیانه مانند سوریه، لبنان، یمن و عراق، کشور‌هایی که آمریکا و ایران در آن‌ها منافع متضادی دارند در اختیار بگیرد و سطح نفوذ خود را گسترش دهد.
ترامپ در چند وقت اخیر ثابت کرده می‌تواند یک شرایط بد را تبدیل به بدتر کند. بعد از تصمیم خروج از توافق هسته‌ای وی تصمیم به حمایت از انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به بیت المقدس گرفت. آمریکا از این کار هدف‌های مشخصی دارد که عبارتند از: تشدید بی ثباتی در منطقه، تضعیف پروژه سازش، جلب حمایت لابی قوی صهیونیسم، فرار از فشار‌های داخلی با جنجال سازی خارجی، حمایت از متحدان و تقابل با دشمنان و... تصمیم بحث برانگیز دیگری که احساسات ضد آمریکایی را تقویت کرد تا جایی که خیلی‌ها معتقدند ترامپ با تصمیماتش درباره ایران و بیت المقدس، دارد بر خاورمیانه گرفتار در آتش، نفت می‌ریزد.
رئیس جمهور آمریکا حتی اتحاد ترانس آتلانتیک که پس از جنگ دوم جهانی بین آمریکا و اروپا منعقد شد را خدشه دار کرده است. ترامپ به تلاش‌های سه متحد اروپایی خود پیرامون حفظ برجام هیچ وقعی ننهاد و به نظرات آنان هیچ توجهی نکرد و بر شعار خود که آمریکا در اولویت است جامه عمل پوشاند. نمونه‌های زیادی وجود دارد که ترامپ رو به روی اتحادیه اروپا قرار گرفته است مثل خدشه به توافق همکاری ترانس آتلانتیک، خروج از توافق آب و هوایی پاریس، خروج از مذاکرات هسته‌ای، که عدم پایبندی ترامپ به تعهدات آمریکا را کامل کرد و اعتبار این کشور را در سطح جهانی زیر سؤال برد. این در حالی است که آمریکا قبلاً مدعی رهبر، گردهم آورنده و موتور دیپلماسی بین المللی در جهان بود. اقدامات ترامپ، آمریکا را تبدیل به کشوری کرده که از نظر دیپلماتیک و در چشم جامعه جهانی بی ثبات و غیر قابل اعتماد است. با این شرایط اروپا به نظر می‌رسد می‌خواهد با توافقی که در مذاکرات برجام با ایران انجام داده پایبند بماند حتی بدون حضور آمریکا، البته باید منتظر ماند و دید که آمریکا چه اهرم فشاری را به اتحادیه وارد خواهد کرد.
الیته یک تحلیل نیز این است که خروج ترامپ از برجام انتخاب شرایط عادی وی نبوده، بلکه شرایط اضطرار او را وادار به این اتخاب نموده است این درست که خروج ترامپ وجهه او را در دنیا زیر سوال برده، اما با یک طرح و برای تحقق شرایط بهتر این اقدام را انجام داده است.
تصمیم خروج ترامپ از توافق حتی به نفع برخی از مخالفان آمریکا نیز بوده است. تا جایی که کاملاً به نفع روسیه است. در این شرایط پوتین می‌تواند نقش اول جهان را بازی کند و در واقع آمریکا بازیچه دست روسیه خواهد شد و به نظر می‌رسد آمریکا با این شرایط از دور خارج شده و پوتین همچنان نقش تأثیرگذاری در مجامع بین المللی دارد و با این اوصاف آمریکا در جهان کاملاً منزوی خواهد شد.
در پایان باید خاطرنشان کرد که اعتبار آمریکا در سطح جهانی زیر سؤال رفته است تا جایی که مارک فیتز پاتریک، مدیر اجرایی مؤسسه بین المللی مطالعات استراتژیک واشنگتن می‌گوید: «چه کسی حاضر است با کشوری به توافق برسد که بدون هیچ دلیلی از توافقی که می‌دانستند دارد به خوبی پیش می‌رود، خارج شده است. آمریکا به عنوان کشوری احمق، متکبر و قلدر دیده خواهد شد. بیچاره دیپلمات‌های آمریکایی که مجبور هستند این تصمیمات غیر منطقی را برای کشور‌های میزبان خود توضیح دهند.»

 سید فرشید کاظمی پیرسرا